Liedtekst

Overzicht

Liedtekst is een vorm van tekst geassocieerd met melodielijnen op notenbalken. bijv.

Zoals je in het bovenstaande voorbeeld kunt zien, worden songteksten lettergreep voor lettergreep ingevoerd, waarbij de teksten binnen woorden worden verbonden door koppeltekens. Onderstrepingslijnen of koppeltekens (afhankelijk van de context) worden gebruikt om melisme's aan te geven, waarbij een lettergreep zich over meerdere noten uitstrekt (zie hieronder).

De liedteksten zijn georganiseerd in verzen, met vers 1 bovenaan en de daaropvolgende verzen in volgorde eronder.

Liedtekst toevoegen aan je partituur

Om nieuwe liedtekst in te voeren of bestaande te bewerken/formatteren, moet je in liedtekst-modus zijn.

Er zijn twee manieren om naar de liedtekst-modus te gaan:

• Begin met een geselecteerde noot—zie lettergrepen invoeren (hieronder).
• Begin met een bestaande tekst lettergreep - zie bestaande liedtekst bewerken.

Lettergrepen invoeren

1. Selecteer de gewenste beginnoot en activeer de liedtekstmodus door op de sneltoets Ctrl+L te drukken (Mac & Linux: Cmd+L). Hierdoor wordt een kader gemaakt dat gereed is voor tekstinvoer.
2. Typ de lettergreep.
3. Om een verbonden lettergreep in te voeren, druk je op - (koppelteken) en voer je vervolgens de nieuwe lettergreep in.
4. Druk op Spatie om verder te gaan naar een nieuw woord (vanaf elk punt in een lettergreep). Je kunt ook, en alleen als je aan het einde van een woord bent, drukken op → (pijl naar rechts).
5. Typ Ctrl+Spatie om een vaste spatie in te voeren.
6. Zie hieronder om een melisme in te voeren.
7. Druk op →/← (pijlen naar rechts/links) om één teken tegelijk vooruit of achteruit te gaan en tussen lettergrepen te springen.
8. Druk op Shift+Spatie om één lettergreep terug te gaan.

Een melisme invoeren

Een melisme is een lettergreep die zich uitstrekt over meer dan één noot.

Als het melisme aan het einde van een woord staat, moet dit worden aangegeven met een onderstrepingsstreepje:

• Druk vanaf het einde van de vorige lettergreep op _ (onderstrepingsteken) voor zoveel noten als het melisme zich uitstrekt.

Als een melisme in het midden van een woord voorkomt, kan het in plaats daarvan worden genoteerd met koppeltekens:

• Druk vanaf het einde van de vorige lettergreep op - (koppelteken) voor zoveel noten als het melisme zich uitstrekt.

Meerdere verzen invoeren

Om volgende verzen in te voeren, herhaal je gewoon de stappen die worden weergegeven onder lettergrepen invoeren. Het invoeren van liedtekst begint automatisch in de ruimte onder het laatst ingevoerde couplet.

In de liedtekstmodus kun je omhoog en omlaag bewegen tussen coupletten met behulp van de toetsenbordpijlen, ↑ en ↓.

Liedteksten bij rusten invoeren

Standaard springt de cursor over rusten in liedtekstmodus. Het is echter mogelijk om een lettergreep bij een rust in te voeren door de rust te selecteren, de liedtekstmodus (opnieuw) te openen en de lettergreep in te typen. Daarna kun je doorgaan met het invoeren van liedtekst zoals hierboven.

Speciale tekens in liedtekst

Tekens die niet beschikbaar zijn op het toetsenbord van de computer kunnen worden ingevoerd in liedtekstmodus met behulp van het palet speciale karakters. Hieronder wordt een speciaal geval uitgelicht:

Elisie boog

Een Elisie boog (liedtekstboog of synalephe) is een symbool dat wordt gebruikt om twee lettergrepen samen te voegen onder één noot.

Om bijvoorbeeld de liedtekst hieronder te maken, beginnend met de lettergreeptekst "te":

1. Typ te.
2. Open het speciale karakters palet.
3. Klik op een van de elisie bogen in het tabblad "Algemene symbolen".
4. Typ A.

Speciale karakters (die normaal niet kunnen worden getypt tijdens het invoeren van liedteksten)

Over het algemeen kunnen liedteksten bewerkt worden zoals normale tekst. Zoals hierboven opgemerkt, hebben toetsen als - (koppelteken) en _ (onderstrepingsteken) echter een speciale betekenis tijdens tekstinvoer. Als je een van deze tekens als zichzelf wilt invoeren, moet je op een speciale escape-toets (d.w.z. een snelkoppeling) drukken om te voorkomen dat de speciale betekenis wordt geactiveerd.

Karakter	Windows	macOS/Linux
Spatie ( )	Ctrl+Spatie	Alt+Spatie
Koppelteken (-)	Ctrl+-	Alt+-
Liggend streepje (_)	Ctrl+Shift+_	Alt+Shift+_
Regeleinde (↵)	Ctrl+Return (of Enter in het numerieke toetsenbord gedeelte)	Alt+Return (of Enter in het numerieke toetsenbord gedeelte)

Bestaande liedteksten bewerken

Om toevoegingen of wijzigingen aan bestaande songteksten aan te brengen, klik je op een lettergreep en gebruik je een de tekstbewerkingsmodus sneltoets om de liedtekstmodus te openen.

Liedtekst verwijderen

Liedteksten worden automatisch verwijderd met hun bovenliggende noten. Je kunt ook liedtekst verwijderen terwijl je de noten intact laat, door de liedtekst te selecteren en vervolgens te verwijderen door op Delete te drukken.

Liedtekst invoeren boven de notenbalk

Als je alle liedtekst boven de notenbalk wilt plaatsen, in plaats van eronder:

1. Selecteer in de menubalk Opmaak→Stijl→Liedtekst.
2. Stel Plaatsing in op "Boven".

Je kunt natuurlijk hetzelfde doen door alle liedteksten in de partituur te selecteren en de Positie te veranderen in "Boven" in het Tekst gedeelte van het Eigenschappen paneel.

Versnummer van liedtekst aanpassen

Elk vers dat aan de notenbalk is verbonden, krijgt een versnummer toegewezen—met het laagste bovenaan en het hoogste onderaan. Je kunt natuurlijk een nummer aan het begin van elk vers toevoegen, maar dit is alleen een visuele indicatie.

Om het versnummer te wijzigen, selecteer je de vers en pas je "Vers" aan in het Liedtekst gedeelte van het Eigenschappen paneel.

Liedtekst kopiëren

Liedtekst kopiëren in MuseScore

Liedteksten worden automatisch gekopieerd met hun bovenliggende noten, maar je kunt liedteksten ook alleen kopiëren zonder de noten.

Kopiëren naar hetzelfde vers

1. Selecteer een bereik of lijst met liedtekst.
2. Gebruik knippen/kopiëren.
3. Selecteer een bestemmingsnoot in hetzelfde vers
4. Plak de liedtekst.

Merk op dat het bestemmingsbereik vrij moet zijn van bestaande liedteksten, anders wordt de inhoud van het klembord erop geplakt.

Kopiëren naar een ander vers

1. Selecteer een bereik of lijst met liedtekst.
2. Gebruik kopiëren.
3. Geef de geselecteerde liedtekst een nieuw versnummer (zie hierboven).
4. Klik op de eerste noot van de liedtekst selectie.
5. Plakken. Dit zal de ontbrekende liedtekst vervangen.

Opmerking: Liedtekst wordt altijd in hetzelfde vers geplakt waaruit ze zijn gekopieerd.

Liedtekst kopiëren naar andere programma's

Alle liedteksten die aan notenbalken zijn gekoppeld, kunnen vanuit het menu naar het klembord worden gekopieerd met Gereedschappen→Kopieer liedtekst naar klembord.

Liedtekst eigenschappen

Zie wijzig het versnummer van de liedtekst.

Liedtekst stijl

Je kunt algemene liedteksteigenschappen aanpassen via Opmaak→Stijl→Liedtekst.

Liedtekst

• Plaatsing / Positie boven / Positie onder: Stelt de standaard positie van liedteksten in ten opzichte van de notenbalk.
• Regelhoogte: De ruimte tussen versregels.
• Min. boven-/benedenmarge: De afstand boven en onder het liedtekstblok tot de notenbalken erboven en eronder.
• Min. afstand: De minimaal toegestane afstand tussen lettergrepen. Verhoog dit als de liedtekst te dicht op elkaar staat.
• Vers nummer uitlijnen

Liedtekststreep

Hier vind je een aantal eigenschappen waarmee je kunt bepalen hoe de koppeltekens tussen lettergrepen worden weergegeven.

• Min./Max. streepjes lengte: Stelt de minimale en maximale lengte van streepjes tussen lettergrepen in.
• Max. streepjes afstand: Maximaal toegestane afstand tussen streepjes. Door deze waarde te verlagen, kunnen er waar mogelijk meer streepjes tussen lettergrepen worden gevormd en omgekeerd.
• Streepdikte: De (verticale) dikte van het streepje.
• Streepjes pad: de afstand tussen de - en de lettergreep.
• Streepjes Y-positie ratio: beïnvloedt de verticale plaatsing van het streepje.
• Forceer altijd gestreept: Vink aan om ervoor te zorgen dat er altijd een streepje zichtbaar is tussen lettergrepen.
  ​

Liedtekst melisme/zangtoon

• Melismedikte: De (verticale) dikte van het melisme.
• Melisme pad: De afstand tussen het melisme en de lettergreep
• Uitlijnen