Basso continuo (becijferde bas)

Basso continuo is een geïmproviseerd en aanvullend spel inclusief basis van de harmonie en de uitgeschreven baslijn. Harmonieën worden weergegeven door middel van een cijfersysteem onder de basnoten. Dit wordt ook wel becijferde bas genoemd.

Toevoegen van een nieuwe basso continuo indicatie

1. Selecteer de noot waarop de basso continuo van toepassing is
2. Druk op de Basso continuo sneltoets (standaard Ctrl+G; dit kan worden aangepast in Voorkeuren)
3. Voer de tekst in de 'blauwe bewerkingsrechthoek' in (zie hieronder)
4. Druk op Spatie om verder te gaan naar de volgende noot voor het invoeren van de volgende basso continuo indicatie (of klik buiten de bewerkingsrechthoek om het te verlaten).

Met de Spatie gaat de bewerker verder naar de volgende noot of rust in de notenbalk waaraan de basso continuo tekst wordt toegevoegd. Om naar een plaatst hier tussen te gaan of om de duur van de basso continuo groep te verlengen, zie hier Groep lengte.

Tab verplaatst de bewerkingsrechthoek naar het begin van de volgende maat.

Shift+Spatie verplaatst de bewerkingsrechthoek naar de vorige noot of rust in de notenbalk.

Shift+Tab verplaatst de bewerkingsrechthoek naar het begin van de vorige maat.

Tekst opmaak

Getallen

Getallen worden direct ingevoerd. Een groep van getallen boven elkaar gestapeld worden ook als enkele tekst ingevoerd en met Enter op elkaar gestapeld:

Voortekens

Voortekens kunnen worden ingevoerd met de toetsen:

Invoeren:	Type:
dubbele mol	bb
mol	b
hersteld	h
kruis	#
dubbel kruis	##

Deze karakters worden automatisch omgezet in de juiste tekens zodra je de bewerker verlaat. Voortekens kunnen voor of na een getal (en natuurlijk, in plaats van een getal, voor een aangepast terts), in overeenstemming met de gewenste stijl. Beide stijlen worden netjes uitgelijnd met het voorteken 'hangend' aan de linker- of rechterzijde.

Gecombineerde figuren

Gestreepte getallen of getallen met een kruis kunnen worden ingevoerd door het toevoegen van een \, / of + na het getal (gecombineerde toevoegingen). De juiste gecombineerde vorm wordt vervangen bij het verlaten van de bewerker:

Het ingebouwde lettertype kan overweg met de equivalente combinaties, waarbij de meest gebruikelijk vervangen wordt toegepast:

1+, 2+, 3+, 4+ wordt (of )

en 5\, 6\, 7\, 8\, 9\ wordt (of )

Onthoud dat een / alleen gecombineerd kan worden met een 5, andere 'gestreepte' figuren worden weergegeven met een vraagteken.

+ kan ook worden gebruikt voor een getal. In dit geval wordt het niet gecombineerd maar wordt het netjes uitgelijnd ('+' hangt aan de linkerzijde).

Haakjes

Haakjes om te openen en om te sluiten, zowel ronde '(', ')' als rechte '[', ']' kunnen worden ingevoegd voor en na de voortekens, voor en na een getal en voor en na een voortzettingslijn. De toegevoegde haakjes zullen de juiste uitlijnen van het hoofd karakter niet verstoren.

Opmerkingen:

• De bewerker controleert niet of de haakjes (open en sluit, rond of recht) in 'balans' zijn.
• Meerdere haakjes in een regel zijn syntactisch niet juist en voorkomen correcte herkenning van de ingevoerde tekst.
• Een haakje tussen een getal en een gecombineerde toevoeging ('+', '\', '/') wordt geaccepteerd maar voorkomt het combineren van de vormen.

Voortzettingslijnen

Voortzettingslijnen worden ingevoerd door het toevoegen van een '_' (liggend streepje) aan het eind van de lijn. Ieder getal in een groep kan zijn eigen voortzettingslijn hebben:

Voortzettingslijnen worden getekend voor de gehele duur van de basso continuo groep (maar gaan niet verder in de volgende systemen, hetzelfde als bij liedtekst voorzettingslijnen).

'Verlengde' voortzettingslijnen

In sommige gevallen is het nodig dat een voortzettingslijn wordt verbonden met een voortzettingslijn in een volgende groep, wanneer een deel van een akkoord bewaard moet blijven over de twee groepen. Een voorbeeld (beide door J. Boismortier, Pièces de viole, op. 31, Paris 1730):

In het eerste geval heeft iedere groep zijn eigen voorzettingslijn, in het tweede geval zijn de voorzettingslijnen van de eerste groep door gezet in de tweede groep.

Dit kan worden bereikt door het invoeren van meerdere (twee of meer) liggende streepjes "__" aan het eind van de tekst regel van de eerste groep.

Duur

Iedere basso continuo groep heeft een bepaalde duur welke wordt aangegeven met een licht grijze lijn boven de groep. Deze lijn is natuurlijk alleen ter informatie en wordt niet afgedrukt of geëxporteerd naar PDF.

In beginsel heeft een groep dezelfde duur als de noot waar deze aan gekoppeld is. Een afwijkende duur kan nodig zijn voor verschillende groepen onder een enkele noot of om een groep te verlengen over een aantal noten heen.

Om dit te bereiken kunnen de volgende toets combinaties worden gebruikt, waarbij iedere combinatie

• vooruit gaat in de bewerkingsrechthoek met de aangegeven duur
  EN
• stelt de duur van de vorige groep in tot aan de nieuwe positie in de bewerkingsrechthoek.

Het herhaaldelijk indrukken van deze combinaties zonder dat daar bij basso continuo tekst wordt ingevoerd verlengt de duur van de vorige groep.

Type:	Je krijgt:
Ctrl+1	1/64
Ctrl+2	1/32
Ctrl+3	1/16
Ctrl+4	1/8 Ctrl+5 | 1/4
Ctrl+6	halve noot Ctrl+7 | hele noot Ctrl+8 | 2 hele noten

(De getallen zijn dezelfde als die worden gebruikt bij het instellen van de duur van de noten)

Het exact instellen van de duur van de basso continuo groep is alleen in twee gevallen verplicht:

1. Wanneer meerdere groepen onder een enkele notenbalk staan (er is geen andere manier).
2. Wanneer voortzettingslijnen worden gebruikt, omdat de lengte van de lijn afhankelijk is van de duur van de groep.

Echter het is een goed gebruik om altijd de duur van de gewenste waarde in te stellen voor het mogelijk gebruik van plug-ins en MusicXML.

Bewerken bestaande basso continuo figuren

Om een basso continuo figuur te bewerken dat reeds is ingevoerd kun je het volgende doen:

• Selecteer het of de noot waar deze aan toebehoort en toets dezelfde Basso continuo sneltoets in die wordt gebruikt om een nieuwe te maken
  of
• Dubbelklik op de basso continuo

De gebruikelijke tekst bewerkingsrechthoek komt dan te voorschijn en de tekst wordt omgezet in normale tekens (('b', '#' en 'h' voor de voortekens, gescheiden combinatie vormen, liggende streepkes, etc.) om het bewerken te vereenvoudigen.

Zodra je klaar bent druk je op Spatie om naar de volgende noot te gaan of klik je buiten de tekstbewerkingsrechthoek, net zoals bij het maken van nieuwe symbolen.

Stijl

Met het Stijl → Algemeen... menu commando kan de configuratie van de basso continuo symbolen worden ingesteld. Kies "Basso continuo" in de lijst aan de linkerzijde om het volgende dialoog zichtbaar te maken:

Het Lettertype bevat alle lettertype die beschikbaar zijn voor de basso continuo symbolen. Een standaard installatie bevat alleen het lettertype "MuseScore Figured Bass". Dit is ook het standaard lettertype.

De Grootte is de grootte van het lettertype (in punten). Dit is gekoppeld aan de notenbalkafstand ruimte. Voor de standaard spatie wordt de ingevoerde waarde gebruikt. Voor hogere of lagere spatie waarden wordt de grootte proportioneel vergroot of verkleind.

Verticale positie is de afstand (in spaties) van de bovenkant van de notenbalk tot aan de bovenmarge van de basso continuo tekst. Negatieve waarde gaan omhoog (basso continuo tekst boven de notenbalk) en positieve waar gaan omlaag (basso continuo tekst onder de notenbalk, een waarde groter dan 4 is nodig om 'over' de notenbalk heen te stappen).

Regelhoogte is de afstand tussen de basis lijn van iedere basso continuo regel, het is uitgedrukt in een percentage van de lettertype grootte.

De volgende afbeelding laat ieder parameter zien:

De Bovenaan / Beneden keuze rondjes bepalen de verticale uitlijning. Met Bovenaan wordt de bovenste lijn van iedere groep uitgelijnd met de verticale hoofd positie en de groep 'hangt' daar aan (dit is de normaal gebruikt notatie voor basso en is ook de standaard). Met Beneden wordt de onderste lijn van iedere groep uitgelijnd met de verticale hoofd positie en de groep 'zit' hier op (dit wordt weleens gebruikt bij sommige harmonische analyse notaties):

De Modern / Historisch keuze rondjes selecteren de typografische stijl van de gecombineerde vormen. Het verschil tussen de twee stijlen is hieronder zichtbaar:

Juiste syntaxis

Om de relevante vervangen en combinatie van vormen te laten plaats vinden en voor het juist uitlijnen verwacht het basso continuo element dat de tekst wordt ingevoerd aan de hand van een aantal regels (die in ieder geval de regels zijn voor een syntactisch juiste basso continuo indicatie):

• Er kan maar één voorteken (voor of na) of één combinatie toevoeging per figuur zijn.
• Een voorteken en een combinatie figuur kunnen niet tegelijk worden gebruikt.
• Er kan een voorteken worden gebruikt zonder getal, maar geen combinatie figuur zonder getal.
• Ieder andere karakters dat hierboven niet is vermeld wordt niet verwacht.

Als de ingevoerde tekst niet voldoet aan deze regels, dan wordt hij niet verwerkt. Het wordt opgeslagen en weergegeven zoals het is, zonder enige opmaak.

Overzicht van toetsen

Type:	Je krijgt:
Ctrl+G	Voegt een nieuwe basso continuo groep toe aan de geselecteerde noot.
Spatie	Gaat verder naar de volgende noot.
Shift+Spatie	Gaat terug naar de vorige noot.
Tab	Gaat naar de volgende maat.
Shift+Tab	Gaat naar de vorige maat.
Ctrl+1	Gaat 1/64 vooruit, stelt de duur van de vorige groep in.
Ctrl+2	Gaat1/32 vooruit, stelt de duur van de vorige groep in.
Ctrl+3	Gaat 1/16 vooruit, stelt de duur van de vorige groep in.
Ctrl+4	Gaat 1/8 vooruit, stelt de duur van de vorige groep in.
Ctrl+5	Gaat 1/4 vooruit, stelt de duur van de vorige groep in.
Ctrl+6	Gaat een halve noot vooruit, stelt de duur van de vorige groep in.
Ctrl+7	Gaat een hele noot vooruit, stelt de duur van de vorige groep in.
Ctrl+8	Gaat twee hele noten vooruit, stelt de duur van de vorige groep in.
Ctrl+Spatie	Voert een spatie in, handig wanneer de basso op de tweede lijn staat (bv. 5 4 -> 3).
B B	Voert een dubbele mol in.
B	Voert een mol in.
H	Voert een herstellingsteken in.
#	Voert een kruis in.
# #	Voert een dubbel kruis in.
_	Voert een voortzettingslijn in.
_ _	Verlengt een voortzettingslijn.