Noten en rusten bewerken
Overzicht
Dit hoofdstuk bespreekt de methoden om muziek te bewerken die al bestaat in een partituur. De lezer zou al bekend moeten zijn met de muziek invoermethode die wordt uitgelegd in het hoofdstuk Noten en rusten invoeren.
Om noten (de toonhoogte, duur, tijdpositie, enz.) en rust in een partituur te veranderen, kun je dit doen in
- de noteninvoermodus of
- de normale modus
Wijzigingen aanbrengen in de noteninvoermodus
Ga naar de noteninvoermodus door op het penpictogram in de werkbalk te klikken of door de sneltoets N te gebruiken. Er is nu een nootinvoercursor zichtbaar; het is het dunne en hoge lichtblauw vak dat de hele notenbalk omspant, de linkerrandlijn is donkerblauw. Het verschijnen van de nootinvoercursor geeft aan dat MuseScore zich momenteel in de noteninvoermodus bevindt.
Gebruik in de noteninvoermodus de pijltoetsen ← → om de positie van de invoercursor te verplaatsen naar de aangrenzende noot of rust in de huidige notenbalk.
De duur wijzigen in de noteninvoermodus
Er zijn twee commando's die de duur van een bestaande noot of rust wijzigen in de noteninvoermodus:
- Shift+W verlengt de duur
- Shift+Q verkort de duur
Beide commando's zullen eerst een punt toevoegen of verwijderen, indien van toepassing, en dan naar de volgende grotere of kleinere nootwaarde gaan. Dus als je bijvoorbeeld op Shift+W drukt op een kwartnoot, verandert deze in een kwartnoot met punt en nogmaals op Shift+W drukken verandert het in een halve noot.
De toonhoogte wijzigen in de noteninvoermodus
De commando's voor het wijzigen van de toonhoogte van een geselecteerde noot in de noteninvoermodus zijn:
- ↑ - toonhoogte een halve toon verhogen (hierbij worden kruizen gebruikt)
- ↓ - toonhoogte een halve toon verlagen (hierbij worden mollen gebruikt)
- Alt+Shift+↑ - verplaats de toon een stap diatonisch omhoog
- Alt+Shift+↓ - verplaats de toon een stap diatonisch naar omlaag
- Ctrl+↑ (Mac: Cmd+↑) - toonhoogte een octaaf hoger maken
- Ctrl+↓ (Mac: Cmd+↓) - toonhoogte een octaaf lager maken
Noten en rusten vervangen in de noteninvoermodus
Met de standaardinvoermodus, staptijd, worden noten en rusten één voor één ingevoerd. Het is gebaseerd op de logica dat, wanneer een nieuwe noot of rust door de gebruiker wordt toegevoegd, de daaropvolgende noten en rusten hun duur (nootwaarde of lengte) automatisch aanpassen zonder het totale aantal tellen in welke maat dan ook te beïnvloeden.
Een analogie zou de modus "vervangen" of "overschrijven" zijn in een tekstverwerker zoals Microsoft Word. Om een noot door een andere te vervangen, voer je de nieuwe noot rechtstreeks in. De nieuwe noot overschrijft automatisch wat er eerder was, het is niet nodig om de oude noot eerst te verwijderen.
Om een nieuwe noot toe te voegen en volgende noten te verplaatsen, zodat ze ook niet worden overschreven,
- Herpositioneer de volgende noten met behulp van knippen en plakken voordat je nieuwe noten invoert of
- Gebruik een andere invoermodus dan staptijd, zie het hoofdstuk Alternatieve noteninvoermodi.
Noten verwijderen in de noteninvoermodus
Om een noot te verwijderen en te vervangen door een rust, druk je gewoon op Del.
Opmerking: als je in plaats daarvan opeenvolgende noten eerder wilt verplaatsen om de plaats van de verwijderde noot in te nemen, hoef je niet eerst de originele noot te verwijderen - verplaats de volgende noten gewoon rechtstreeks met knippen en plakken.
Noten verplaatsen in noteninvoermodus
Hoewel het verplaatsen van noten naar een andere tijdspositie voor het grootste deel in de normale modus wordt gedaan, is er één paar commando's die kunnen worden gebruikt om de tijdspositie van een noot of rust in bepaalde gevallen te wijzigen tijdens het invoeren van noten. Als je twee noten of rusten van dezelfde duur heeft en je wilt deze verwisselen terwijl je in de noteninvoermodus bent, kun je Shift+← of Shift+→ gebruiken om een noot of rust uit te wisselen met zijn buurman van dezelfde duur.
Wijzigingen aanbrengen in de normale modus
Gebruik de normale modus door alle andere modi te verlaten.
Om de noteninvoermodus te verlaten als deze momenteel in MuseScore actief is, druk je op het toetsenbord Esc of klik je op de noteninvoerknop of druk je opnieuw op N. De nootinvoercursor zou niet zichtbaar moeten zijn, zie de sectie "Wijzigingen aanbrengen in de noteninvoermodus".
Om de bewerkingsmodus te verlaten als deze momenteel in Musescore actief is, druk je op Esc. Zie de hoofdstukken Elementen direct aanpassen en Tekst invoeren en bewerken: inhoud van tekstobjecten bewerken.
Tenzij anders aangegeven, werken de hieronder beschreven methoden op een enkele geselecteerde noot of rust, op een lijstselectie bestaande uit meerdere noten of rusten of op selecties van een volledig bereik. Zie de pagina op selecties voor meer informatie.
Wijziging van de duur in de normale modus
Geselecteerde noten veranderen in een specifieke nootwaarde
Om de duur van een of meer geselecteerde noten in de normale modus te wijzigen in een specifieke nootwaarde, klik je eenvoudig op het juiste duurpictogram of gebruik je de sneltoetsen 1–9.
De duur van een geselecteerde noot verhogen of verlagen
Om de duur van een geselecteerde noot te verlengen kun je het commando Shift+W gebruiken zoals hierboven beschreven. Dit voegt een punt toe als er nog geen aanwezig is of verandert naar de volgende langere nootwaarde als de noot al een punt heeft. Een achtste noot wordt bijvoorbeeld gewijzigd in een achtste noot met punt en een kwartnoot met punt wordt gewijzigd in een halve noot. Je kunt ook W gebruiken om de duur te verdubbelen, waardoor een achtste noot direct verandert in een kwartnoot of een achtste met punt in een kwart met punt.
Gebruik de commando's Shift+Q en Q om de tegenovergestelde bewerking uit te voeren, afnemend of halvering van de duur op dezelfde manier.
Al deze commando's werken op slechts een enkele geselecteerde noot.
Alle nootwaarden in een bereikselectie verdubbelen of halveren
Als je een passage hebt ingevoerd met achtsten en zestienden maar de duur van alle noten en rusten wilt verdubbelen - en dus de duur van de passage zelf wilt verdubbelen - zie het gedeelte over de plak commando's van halve/dubbele duur.
Veranderen van toonhoogte in de normale modus
Dezelfde commando's die werken om de toonhoogte in nootinvoer te veranderen, werken ook in de normale modus, inclusief enkele, lijst- en bereikselecties. Deze commando's zijn:
- ↑ - toonhoogte een halve toon verhogen (hierbij worden kruizen gebruikt)
- ↓ - toonhoogte een halve toon verlagen (hierbij worden mollen gebruikt)
- Alt+Shift+↑ - verplaats de toon een stap diatonisch omhoog
- Alt+Shift+↓ - verplaats de toon een stap diatonisch naar omlaag
- Ctrl+↑ (Mac: Cmd+↑) - toonhoogte een octaaf hoger maken
- Ctrl+↓ (Mac: Cmd+↓) - toonhoogte een octaaf lager maken
Daarnaast, in de normale modus, zullen de voortekens knoppen op de Noteninvoer-werkbalk en de corresponderende sneltoetsen voortekens wisselen (toevoegen of verwijderen) op geselecteerde noten, waardoor mogelijk hun toonhoogte verandert. Het palet Voortekens kan ook worden gebruikt om voortekens toe te voegen aan geselecteerde noten.
Noten en rusten verwijderen in de normale modus
Om een noot te verwijderen en te vervangen door een rust, druk je gewoon op Del.
Als er meerdere noten als een lijst zijn geselecteerd, vervangt Del ze elk door afzonderlijke rusten.
Als je een reeks selecteert, vervangt Del de hele passage door de juiste rusten volgens de maatsoort.
Rusten kunnen normaal gesproken niet worden verwijderd, omdat het verwijderen ervan een maat zou achterlaten met minder tellen dan zou moeten. Zie echter het commando voor het verwijderen van het geselecteerde bereik hieronder voor informatie over hoe je dit, indien nodig, kunt doen. Rusten in stemmen 2–4 kunnen ook worden verwijderd zonder de tijd uit een maat te verwijderen.
Het verwijderen van noten en rusten en de bijbehorende tijd
Om geselecteerde noten of rusten volledig te verwijderen, waardoor het stuk met minder maten overblijft als hele maten zijn geselecteerd of minder tellen binnen de maat als een gedeeltelijke maat is geselecteerd, gebruik je Gereedschappen→Verwijder geselecteerd bereik of de sneltoets Ctrl+Del (Mac: Cmd+Del).
Overbindingen toevoegen in de normale modus
Overbindingen kunnen in de normale modus worden toegevoegd, maar in tegenstelling tot de in de noteninvoermodus, waar het commando overbinding automatisch een noot toevoegt en een overbinding maakt, moeten beide noten in de normale modus al bestaan.
Een overbinding toevoegen in de normale modus:
- Selecteer een noot die je wilt koppelen aan de volgende noot met dezelfde toonhoogte
- Klik op de overbindingsknop of gebruik de sneltoets T
Dit werkt zelfs als de volgende noot met dezelfde toonhoogte in een andere stem is.
Als je meerdere noten selecteert, zal MuseScore bij elk ervan een overbinding starten. Je kunt de techniek gebruiken om hele akkoorden tegelijk te overbinden.
Met deze techniek kun je ook noten overbinden die niet naast elkaar liggen, bijvoorbeeld om een arpeggio-en-houd-aan-patroon op piano te laten zien.
Veranderen van de stem in de normale modus
Een noot die in een bepaalde stem is ingevoerd, kan naar een andere stem worden verplaatst als dit muzikaal mogelijk is of de inhoud van twee stemmen kan worden uitgewisseld.
Geselecteerde noten verplaatsen naar een andere stem
Om een selectie van een of meer noten naar een andere stem te verplaatsen druk je op een van de stemknoppen op de werkbalk of gebruik je de sneltoetsen Ctrl+Alt+1–4 (Mac: Cmd+Option+1–4). Noten worden zoveel mogelijk verplaatst zonder de huidige inhoud van de bestemmingsstem in gevaar te brengen.
Een noot kan naar een andere stem worden verplaatst als er momenteel stilte (rusten of helemaal niets) is in de bestemmingsstem op die tijdpositie voor de duur van de te verplaatsen noot. In dat geval wordt de noot gewoon naar de nieuwe stem verplaatst.
Een noot kan ook naar een andere stem worden verplaatst als er al een noot of akkoord van dezelfde duur is dat op die tijdspositie begint. In dat geval wordt de noot gecombineerd met de bestaande noot of akkoord.
De inhoud van twee stemmen uitwisselen
MuseScore kan ook de inhoud van elk paar stemmen uitwisselen. Deze commando's werken alleen op volledige maten (of meerdere maten), niet op individuele noten.
Gebruik het overeenkomstige commando in Gereedschappen→Stemmen om de inhoud van twee stemmen uit te wisselen:
- Wissel stem 1-2 om
- Wissel stem 1-3 om
- Wissel stem 1-4 om
- Wissel stem 2-3 om
- Wissel stem 2-4 om
- Wissel stem 3-4 om