Opmerking: Deze pagina is van toepassing op MuseScore 3.1 en hoger. Voor gebruikers met een lagere versie dan 3.1, zie Fretborddiagrammen (voor versie 3.1).
MuseScore maakt het gebruik en het maken van fretbord (of akkoord) diagrammen mogelijk. Ze staan meestal boven de notenblak op leadsheets en piano partituren. Ze worden vaak gebruikt voor gitaarakkoorden, maar MuseScore maakt het mogelijk diagrammen te maken voor elk instrument.
Hieronder een eenvoudig voorbeeld van het gebruik van fretborddiagrammen.
(Opmerking: Fretborddiagrammen zijn een alternatief voor tablatuur, wat een speciale notatie manier is die de voorkeur heeft van sommige snaarinstrument spelers, maar zijn wezenlijk wel anders.)
Het fretborddiagram mechanisme kan op verschillende manieren worden gebruikt.
Standaard akkoord. Een set van 21 algemene akkoorddiagrammen voor de gitaar vindt je in het fretborddiagrammen palet in de geavanceerde werkruimte. Deze bestaan uit een majeur, mineur en septiemakkoord voor iedere diatonische toon (CDEFGAB). Deze 21 akkoorden zijn geschikt voor veel eenvoudige pop- of volksmuziekpartituren. Zie het overzicht van dit palet hieronder.
Aangepaste akkoord. In veel gevallen worden de standaardakkoorden uit het palet Fretborddiagrammen gebruikt als een startpunt voor het maken van aangepaste akkoorddiagrammen, via het instellingenoverzicht. Met deze techniek kunnen akkoord extensies, wijzigingen, verschillende stemmen, verschillende posities, enz. worden toegepast op de 21 standaarddiagrammen. Er zijn letterlijk duizenden gitaarakkoorden voor algemeen gebruik, waardoor een uitgebreid palet of woordenboek onpraktisch is. Zie Hoe gebruik je fretborddiagrammen voor eigen/complexe akkoorden voor voorbeelden.
"Eigen" akkoorden. Meer gevorderde gitaristen beginnen vaak met een leeg akkoordraster en tekenen vervolgens de gewenste gewenste akkoordtonen. Zie Hoe gebruik je fretborddiagrammen voor eigen/complexe akkoorden voor voorbeelden.
Opmerking: Veel aspecten van de muzieknotatie volgt de gevestigde standaarden. Gitaarakkoorddiagrammen zijn hierop een uitzondering. Het gebruik varieert sterk van jaar tot jaar, van uitgever tot uitgever, van leraar tot leraar en van arrangeur tot arrangeur. Veel inconsistente praktijken bestaan nog steeds en verschillende stijlen van akkoordnotatie hebben de voorkeur in verschillende muzikale genres en regio's. Om deze reden ondersteunt de MuseScore fretborddiagram-interface verschillende diagrammen. Gebruikers zijn vrij om hun voorkeur te kiezen.
Het fretborddiagrammen palet in de geavanceerde werkruimte bevat 21 diagrammen, die bestaan uit een majeur, mineur en septiemakkoord voor iedere diatonische toon (CDEFGAB). De naam van elk diagram verschijnt wanneer je de cursor er boven houdt.
Opmerking: Dit bereik van akkoorddiagrammen of enige andere selectie van 21 akkoorden, is doorgaans niet voldoende voor gebruik. Arrangeurs moeten rekening houden met vele andere stemmen, posities en akkoordkwaliteiten. Dit palet is dan ook een voorbeeld van de diverse gebruikte diagramindelingen, zoals hierboven besproken. Deze 21 akkoorden bevatten toevallig open / gedempte snaarindicatoren (de X- en O-symbolen boven de diagrammen). Hoewel die symbolen vaak worden gebruikt in partituren, varieert hun gebruik per context. Jazzarrangementen laten bijvoorbeeld in het algemeen gedempte-snaarindicatoren weg, tenzij contextueel belangrijk, en gebruiken zelden open snaren.
Verwacht wordt dat in de toekomst extra paletten met een breder scala aan standaardakkoorden beschikbaar zijn. Deze om tegemoet te komen aan de behoeften van specifieke muzikale genres en situaties.
Aangepaste fretborddiagrammen worden gemaakt door een bestaand diagram uit het palet toe te voegen en deze vervolgens te bewerken. Door de standaardakkoorden te wijzigen, is het mogelijk om fretborddiagrammen te maken voor ieder speelbaar akkoord en om vingerzetting weer te geven op elk westers georiënteerd snaarinstrument, ongeacht de stemming, het aantal snaren of het aantal frets. Het meeste van het onderstaande informatie gaat over het proces van het aanpassen van diagrammen en het maken van nieuwe.
Aangepaste diagrammen kunnen, indien gewenst, worden opgeslagen in een eigen palet voor toekomstig gebruik. Aangepaste diagrammen kunnen natuurlijk op de gebruikelijke manieren binnen een partituur worden gekopieerd/geplakt.
Om een fretborddiagram aan de partituur toe te voegen, gebruik je één van de volgende methodes:
Wanneer de cursor zich boven het diagram bevindt, dan wordt de naam weergegeven als een pop-up tekst (zie het voorbeeld in het overzicht).
Bij het toevoegen van een fretborddiagram aan een partituur, wordt ook automatisch een akkoordsymbool gemaakt. Het akkoordsymbool wordt normaal boven het diagram geplaatst en gebruikt de akkoordnaam uit de paletcel van het akkoord. Automatische plaatsing en opmaak van het akkoordsymbool van een diagram wordt geregeld door stijlinstellingen (zie stijlinstellingen, hieronder).
Het akkoordsymbool dat door het fretborddiagram gegenereerd is kan worden geselecteerd, verplaatst en aangepast zoals ieder ander tekst element. Het gedraagt zich over het algemeen net zoals de normale akkoordsymbolen die worden toegevoegd via Voeg toe→Tekst→Akkoordsymbool of de sneltoetscombinatie Ctrl+K.
Opmerking 1: Een veld op de stijlpagina met akkoordsymbolen (Stijl submenu: selecteer Opmaak→Stijl…→Akkoordsymbolen) in plaats van op de stijlpagina van de fretboarddiagrammen regelt de "Afstand tot aan fretborddiagram" van het akkoordsymbool. Deze waarde werkt samen met het veld "Minimum afstand" van het element in het instellingenoverzicht om de automatische plaatsing van het akkoordsymbool ten opzichte van het diagram te regelen. Merk ook op dat de "bovenrand" van het fretborddiagram de lege ruimte omvat waar de open/gedempte snaarindicatoren zouden verschijnen, zelfs als dat gebied leeg is. Dit kan een grotere opening laten dan gewenst is. Zoals gebruikelijk kan handmatige plaatsing worden gebruikt om de automatische instellingen te overschrijven.
Opmerking 2: Akkoordsymbolen die zijn gegenereerd voor fretborddiagrammen zijn niet volledig geïntegreerd zoals normale akkoordsymbolen die direct kunnen worden geassocieerd met noten op de notenbalk. In het bijzonder gaat de focus niet van het akkoordsymbool van een fretborddiagram terug naar de reeks andere symbolen op de pagina bij gebruik van de Spatie om de cursor te verplaatsen door de akkoordsymbolen. Dit wordt mogelijk in een toekomstige update aangepast.
De positie van een fretborddiagram kan worden aangepaste met de pijltjestoetsen in de bewerkingsmode of met de X- en Y-afstand in het "element" gedeelte bovenaan in het instellingenoverzicht.
De zichtbaarheid, kleur en stapelvolgorde kunnen ook worden aangepast het "Element" gedeelte, zie het diagram bij bewerken.
Een aantal standaard en globale eigenschappen van fretborddiagrammen (zie het diagram hieronder) kunnen worden aangepast in het stijl submenu: selecteer Opmaak→Stijl…→fretborddiagrammen. Sommige van deze eigenschappen kunnen worden overschreven via het instellingenoverzicht maar de meeste hebben effect op alle fretborddiagrammen in de partituur.
De meeste eigenschappen van het fretboarddiagram die worden weergegeven in het instellingenoverzicht bieden de knoppen "herstel naar stijl standaard" en "stel in als stijl". Deze waarden zijn meestal niet beschikbaar op de stijlpagina, maar worden gemanipuleerd via het instellingenoverzicht.
Wanneer je het fretborddiagram geselecteerd hebt dan kan het worden aangepast in het instellingenoverzicht.
Het instellingenoverzicht bevat drie secties gerelateed aan het fretborddiagram:
Hieronder een voorbeeld van het instellingenoverzicht wanneer een fretborddiagram geselecteerd is.
(Zie de instellingenoverzicht eigenschappen in het voorbeeld hierboven.)
(Zie de instellingenoverzicht eigenschappen in het voorbeeld hierboven.)
Sommige arrangeurs en instructeurs gebruiken een meer geavanceerde vorm van een fretborddiagram dat a) meerdere soorten "puntjen" bevat en dat b) meerdere punten per snaar toestaat.
Deze techniek wordt vooral geassocieerd met de vele boeken en arrangementen die zijn gepubliceerd door Ted Greene en zijn opvolgers. (Opmerking: geen andere notatiesoftware ondersteunt momenteel deze diagramstijl.)
Meerdere punten notatie stijl. Bij deze aanpak worden eerst de ronde stippen gespeeld. Vervolgens worden op opeenvolgende beats de noten weergegeven die door de andere punten worden vertegenwoordigd, in volgorde. Hierdoor kan een enkel diagram verschillende beats van muziek weergeven. (De gebruikelijke volgorde is: punt→X→vierkant→delta. Het gebruik echter varieert.) Hier zijn twee voorbeelden van meerdere-puntdiagrammen.
Optionele-noot notatie stijl. Een ander gebruik van meerdere punten per snaar is dat andere symbolen optionele noten kunnen tonen in plaats van vertraagde noten. Meestal wordt een verwante akkoordstemming weergegeven, zoals een optionele extensie of een optionele akkoordvariant. Hier een voorbeeld van een optionele extensie.
Met MuseScore fretborddiagrammen kunnen deze en andere soorten meerdere symbooldiagrammen worden gemaakt. Een akkoord wordt eerst gemaakt en bewerkt met behulp van de hierboven beschreven basisstappen. Vervolgens wordt de knop meerdere punten boven het diagram gebruikt om secundaire noten toe te voegen.
(Opmerking: ervaren gebruikers van Ted Greene-stijldiagrammen zullen merken dat verschillende secundaire functies van Ted's diagrammen nog niet worden ondersteund in MuseScore. Deze omvatten: a. het fretgetal op een hogere fret weergeven dan de eerste zichtbare fret. b. het toestaan dat de notitiesymbolen cijfers bevatten, niet alleen de vier puntstijlen die momenteel worden ondersteund. c. annotaties maken op en tussen diagrammen, zoals een bepaalde notitie omcirkelen of lijnen tekenen die notities in aangrenzende diagrammen koppelen. MuseScore biedt echter veel tools voor tekenen en annotaties die in plaats van deze technieken kunnen worden gebruikt.)
(Opmerking: omdat symbolen met meerdere noten niet gestandaardiseerd zijn, zelfs binnen de Ted Greene-gemeenschap, moeten gebruikers voorzichtig zijn om aan te geven hoe ze binnen een bepaalde partituur worden gebruikt.)
Opmerking: Deze pagina is van toepassing op MuseScore versie voor 3.1. Gebruikers van versie 3.1 en hoger dienen gebruik te maken van de pagina Fretborddiagrammen.
Er is een reeks van fretbord (of akkoord) diagrammen voor gitaar beschikbaar in het fretborddiagrammen palet in de geavanceerde werkruimte.
Je kunt een akkoord diagram voor ieder snaarinstrument met fretten maken door het bewerken van een bestaande. Deze kan worden opgeslagen in een eigen palet om later te kunnen hergebruiken, indien gewenst.
Om een fretborddiagram toe te voegen aan de partituur gebruik je één van de volgende methodes:
Wanneer je de cursor boven het diagram plaatst in het palet dan zal de naam verschijnen als een pop-up hint.
Wanneer je een fretborddiagram geselecteerd hebt kan deze worden aangepast in het instellingenoverzicht:
De positie van een fretborddiagram kan worden aangepast met de pijltjes toetsen in de bewerkingsmode of door het aanpassen van de X- en Y-afstand in het "Element" gedeelte bovenaan in het instellingenoverzicht.
De zichtbaarheid, kleur en stapelvolgorde kan hier ook worden aangepast.
Bepaalde standaard- en globale eigenschappen van fretborddiagrammen (bv. barre dikte, verticale positie, schaal, lettertype en positie van de fret-getal) kunnen worden aangepast vanuit het stijl submenu: selecteer Opmaak→Stijl…→fretborddiagrammen. Sommige van deze eigenschappen kunnen via de het instellingenoverzicht worden overschreven maar de meeste hebben invloed op alle fretborddiagrammen in de partituur.