Fretborddiagrammen

Opmerking: Deze pagina is van toepassing op MuseScore 3.1 en hoger. Voor gebruikers met een lagere versie dan 3.1, zie Fretborddiagrammen (voor versie 3.1).

Fretborddiagrammen overzicht

MuseScore maakt het gebruik en het maken van fretbord (of akkoord) diagrammen mogelijk. Ze staan meestal boven de notenblak op leadsheets en piano partituren. Ze worden vaak gebruikt voor gitaarakkoorden, maar MuseScore maakt het mogelijk diagrammen te maken voor elk instrument.

Hieronder een eenvoudig voorbeeld van het gebruik van fretborddiagrammen.

(Opmerking: Fretborddiagrammen zijn een alternatief voor tablatuur, wat een speciale notatie manier is die de voorkeur heeft van sommige snaarinstrument spelers, maar zijn wezenlijk wel anders.)

Het fretborddiagram mechanisme kan op verschillende manieren worden gebruikt.

1. Standaard akkoord. Een set van 21 algemene akkoorddiagrammen voor de gitaar vindt je in het fretborddiagrammen palet in de geavanceerde werkruimte. Deze bestaan uit een majeur, mineur en septiemakkoord voor iedere diatonische toon (CDEFGAB). Deze 21 akkoorden zijn geschikt voor veel eenvoudige pop- of volksmuziekpartituren. Zie het overzicht van dit palet hieronder.

2. Aangepaste akkoord. In veel gevallen worden de standaardakkoorden uit het palet Fretborddiagrammen gebruikt als een startpunt voor het maken van aangepaste akkoorddiagrammen, via het instellingenoverzicht. Met deze techniek kunnen akkoord extensies, wijzigingen, verschillende stemmen, verschillende posities, enz. worden toegepast op de 21 standaarddiagrammen. Er zijn letterlijk duizenden gitaarakkoorden voor algemeen gebruik, waardoor een uitgebreid palet of woordenboek onpraktisch is. Zie Hoe gebruik je fretborddiagrammen voor eigen/complexe akkoorden voor voorbeelden.

3. "Eigen" akkoorden. Meer gevorderde gitaristen beginnen vaak met een leeg akkoordraster en tekenen vervolgens de gewenste gewenste akkoordtonen. Zie Hoe gebruik je fretborddiagrammen voor eigen/complexe akkoorden voor voorbeelden.

Opmerking: Veel aspecten van de muzieknotatie volgt de gevestigde standaarden. Gitaarakkoorddiagrammen zijn hierop een uitzondering. Het gebruik varieert sterk van jaar tot jaar, van uitgever tot uitgever, van leraar tot leraar en van arrangeur tot arrangeur. Veel inconsistente praktijken bestaan nog steeds en verschillende stijlen van akkoordnotatie hebben de voorkeur in verschillende muzikale genres en regio's. Om deze reden ondersteunt de MuseScore fretborddiagram-interface verschillende diagrammen. Gebruikers zijn vrij om hun voorkeur te kiezen.

Overzicht standaard gitaar akkoorden palet

Het fretborddiagrammen palet in de geavanceerde werkruimte bevat 21 diagrammen, die bestaan uit een majeur, mineur en septiemakkoord voor iedere diatonische toon (CDEFGAB). De naam van elk diagram verschijnt wanneer je de cursor er boven houdt.

Opmerking: Dit bereik van akkoorddiagrammen of enige andere selectie van 21 akkoorden, is doorgaans niet voldoende voor gebruik. Arrangeurs moeten rekening houden met vele andere stemmen, posities en akkoordkwaliteiten. Dit palet is dan ook een voorbeeld van de diverse gebruikte diagramindelingen, zoals hierboven besproken. Deze 21 akkoorden bevatten toevallig open / gedempte snaarindicatoren (de X- en O-symbolen boven de diagrammen). Hoewel die symbolen vaak worden gebruikt in partituren, varieert hun gebruik per context. Jazzarrangementen laten bijvoorbeeld in het algemeen gedempte-snaarindicatoren weg, tenzij contextueel belangrijk, en gebruiken zelden open snaren.

Verwacht wordt dat in de toekomst extra paletten met een breder scala aan standaardakkoorden beschikbaar zijn. Deze om tegemoet te komen aan de behoeften van specifieke muzikale genres en situaties.

Overzicht voor aangepaste of eigen akkoorden

Aangepaste fretborddiagrammen worden gemaakt door een bestaand diagram uit het palet toe te voegen en deze vervolgens te bewerken. Door de standaardakkoorden te wijzigen, is het mogelijk om fretborddiagrammen te maken voor ieder speelbaar akkoord en om vingerzetting weer te geven op elk westers georiënteerd snaarinstrument, ongeacht de stemming, het aantal snaren of het aantal frets. Het meeste van het onderstaande informatie gaat over het proces van het aanpassen van diagrammen en het maken van nieuwe.

Aangepaste diagrammen kunnen, indien gewenst, worden opgeslagen in een eigen palet voor toekomstig gebruik. Aangepaste diagrammen kunnen natuurlijk op de gebruikelijke manieren binnen een partituur worden gekopieerd/geplakt.

Fretborddiagram toevoegen

Om een fretborddiagram aan de partituur toe te voegen, gebruik je één van de volgende methodes:

• Selecteer een noot in stem 1 en klik op een fretborddiagram in het palet (dubbelklik in versies voor 3.4).
• Sleep een fretborddiagram vanuit het palet naar de gewenste positie in de partituur.

Wanneer de cursor zich boven het diagram bevindt, dan wordt de naam weergegeven als een pop-up tekst (zie het voorbeeld in het overzicht).

Akkoordsymbolen gekoppeld aan fretborddiagrammen

Bij het toevoegen van een fretborddiagram aan een partituur, wordt ook automatisch een akkoordsymbool gemaakt. Het akkoordsymbool wordt normaal boven het diagram geplaatst en gebruikt de akkoordnaam uit de paletcel van het akkoord. Automatische plaatsing en opmaak van het akkoordsymbool van een diagram wordt geregeld door stijlinstellingen (zie stijlinstellingen, hieronder).

Het akkoordsymbool dat door het fretborddiagram gegenereerd is kan worden geselecteerd, verplaatst en aangepast zoals ieder ander tekst element. Het gedraagt zich over het algemeen net zoals de normale akkoordsymbolen die worden toegevoegd via Voeg toe→Tekst→Akkoordsymbool of de sneltoetscombinatie Ctrl+K.

Opmerking 1: Een veld op de stijlpagina met akkoordsymbolen (Stijl submenu: selecteer Opmaak→Stijl…→Akkoordsymbolen) in plaats van op de stijlpagina van de fretboarddiagrammen regelt de "Afstand tot aan fretborddiagram" van het akkoordsymbool. Deze waarde werkt samen met het veld "Minimum afstand" van het element in het instellingenoverzicht om de automatische plaatsing van het akkoordsymbool ten opzichte van het diagram te regelen. Merk ook op dat de "bovenrand" van het fretborddiagram de lege ruimte omvat waar de open/gedempte snaarindicatoren zouden verschijnen, zelfs als dat gebied leeg is. Dit kan een grotere opening laten dan gewenst is. Zoals gebruikelijk kan handmatige plaatsing worden gebruikt om de automatische instellingen te overschrijven.

Opmerking 2: Akkoordsymbolen die zijn gegenereerd voor fretborddiagrammen zijn niet volledig geïntegreerd zoals normale akkoordsymbolen die direct kunnen worden geassocieerd met noten op de notenbalk. In het bijzonder gaat de focus niet van het akkoordsymbool van een fretborddiagram terug naar de reeks andere symbolen op de pagina bij gebruik van de Spatie om de cursor te verplaatsen door de akkoordsymbolen. Dit wordt mogelijk in een toekomstige update aangepast.

Gebruik van akkoordsymbolen met fretborddiagrammen

• Een diagram's akkoordsymbool toevoegen wordt automatisch gedaan door het toevoegen van het fretborddiagram zoals hierboven omschreven.
• Een diagram's akkoordsymbool verwijderen kan door het symbool te selecteren en het te verwijderen, net zoals ieder tekst item.
• Een nieuw akkoordsymbool toevoegen aan een diagram zonder symbool kan door het fretborddiagram te selecteren en vervolgens gebruik te maken van Voeg toe→Tekst→Akkoordsymbool of de sneltoetscombinatie Ctrl+K.

Aanpassen fretborddiagram element eigenschappen (positie, kleur, stapelvolgorde...)

De positie van een fretborddiagram kan worden aangepaste met de pijltjestoetsen in de bewerkingsmode of met de X- en Y-afstand in het "element" gedeelte bovenaan in het instellingenoverzicht.

De zichtbaarheid, kleur en stapelvolgorde kunnen ook worden aangepast het "Element" gedeelte, zie het diagram bij bewerken.

Globale/standaard fretborddiagram stijl eigenschappen

Een aantal standaard en globale eigenschappen van fretborddiagrammen (zie het diagram hieronder) kunnen worden aangepast in het stijl submenu: selecteer Opmaak→Stijl…→fretborddiagrammen. Sommige van deze eigenschappen kunnen worden overschreven via het instellingenoverzicht maar de meeste hebben effect op alle fretborddiagrammen in de partituur.

• Standaard verticale positie bepaalt de standaard plaatsing van het diagram ten opzichte van de notenbalk. (Kan worden overschreven in het instellingenoverzicht).
• Schaal bepaalt de standaard schaal (m.a.w. de diagram grootte). (Kan worden overschreven in het instellingenoverzicht).
• Fretgetal lettertype grootte en ...positie bepalen de plaatsing van het fretgetal voor alle diagrammen. (Globale instelling).
• Barre-lijndikte bepaalt hoe groot de lijn is die wordt gebruikt om de barre weer te geven in alle diagrammen. Standaar is dit dezelfde dikt als de punten. Met een dunnere lijn is het mogelijk om punten beter te zien als deze zich onder de barre bevinden, wanneer dit gewenst is. (Globale instelling).
• Relatieve punt grootte bepaalt de grootte van de punten in alle diagrammen, relatief ten opzichte van de schaal van het raster. (Globale instelling).
• Snaar afstand bepaalt de ruimte tussen de snaren en daarmee dus de totale breedte van alle diagrammen. (Globale instelling).
• Fret afstand bepaalt de ruimte tussen de frets en daarmee dus de totale hoogte van alle diagrammen afhankelijk van het aantal frets dat wordt weergegeven. (Globale instelling).

De meeste eigenschappen van het fretboarddiagram die worden weergegeven in het instellingenoverzicht bieden de knoppen "herstel naar stijl standaard" en "stel in als stijl". Deze waarden zijn meestal niet beschikbaar op de stijlpagina, maar worden gemanipuleerd via het instellingenoverzicht.

Fretborddiagram aanpassen

Wanneer je het fretborddiagram geselecteerd hebt dan kan het worden aangepast in het instellingenoverzicht.

Het instellingenoverzicht bevat drie secties gerelateed aan het fretborddiagram:

• De element sectie bevat de eigenschappen die de zichtbaarheid, plaatsing, kleur en andere aspecten die gebruikelijk zijn voor MuseScore elementen, zie element eigenschappen aanpassen en het instellingenoverzicht voor meer informatie.
• De fretborddiagram sectie met de eigenschappen en knoppen die de weergave van het diagram bepalen.
• Een vergrote versie van het fretborddiagram waarin de details zichtbaar zijn en deze bewerkt kunnen worden.

Hieronder een voorbeeld van het instellingenoverzicht wanneer een fretborddiagram geselecteerd is.

Fretborddiagram eigenschappen aanpassen

(Zie de instellingenoverzicht eigenschappen in het voorbeeld hierboven.)

• Voor het aanpasssen van de schaal (grootte) van het diagram: Gebruik Schaal.
• Voor het aanpassen van de plaatsing van het diagram ten opzichte van de notenbalk: Gebruik Plaatsing.
• Voor het aanpassen van het aantal instrument snaren: Gebruik Snaren. Snaren worden aan de linkerzijde van het diagram toegevoegd/verwijderd.
• Voor het aanpassen van hoeveel frets worden weergegeven (dwz. de hoogte van het diagram): Gebruik Frets. Frets worden onderaan het diagram toegevoegd/verwijderd.
• Voor het aanpassen van de eerste fret positie: Gebruik Fretgetal. Het getal wordt weergegeven naast de eerste zichtbare fret.
• Voor het weergeven van de brug (een dikke lijn boven de eerste fret): Gebruik Laat brug zien.
• Plaats de vingerzetting punten zoals hieronder beschreven.

Vingerzetting punten aanpassen (basisgebruik)

(Zie de instellingenoverzicht eigenschappen in het voorbeeld hierboven.)

• Om alle punten te verwijderen, gebruik de "Wis" knop boven het diagram. (Opmerking: je kunt een leeg raster opslaan in een eigen palet, als uitgangspunt voor aangepaste diagrammen.)
• Om een punt te plaatsen, klik op een fret in het diagram onderin het instellingenoverzicht, klik nogmaals om de punt te verwijderen.
• Om een punt te verplaatsen, wis de huidige positie door erop te klikken en plaats dan de gewenste punt.
• Om een barre of gedeeltelijke barre te maken, klik op de "Barre" knop boven het diagram en klik vervolgens op de gewenste positie voor de barre. De barre wordt doorgetrokken tot aan de rechterzijde van het fretbord. Sneltoetscombinatie: Hou de Shift toets ingedrukt en klik op de snaar waar de barre moet beginnen.
• Om een barre te laten stoppen voor de rechtse snaar, klik op de "Barre" knop boven het diagram en klik op de gewenste rechtersnaar van een bestaande barre. De barre zal nu bij die snaar eindigen. Sneltoetscombinatie: Hou de Shift toets ingedrukt en klik op de snaar waar de barre moet eindigen.
• Om een barre te verwijderen, klik op de "Barre" knop boven het diagram en klik op de meest linkse positie van de barre. Hij wordt nu verwijderd. Sneltoetscombinatie: Hou de Shift toets ingedrukt en klik op de meest linkse positie van de barre.
• Om meerdere barre's te maken, gebruik de bovenstaande stappen om de eerste barre te maken en dan de volgende, b.v. om aan te geven dat de derde vinger twee snaren moet indrukken.
• Om de dikte van de barre aan te passen, gebruik de stijl opties (Opmaak->Stijl->Fretborddiagrammen) om de barre lijndikte aan te passen ten opzichte van de punten. Hiermee worden de punten zichtbaar op de barre, wanneer dit gewenst is.
• Om open en gedempte snaren aan te geven (optioneel), klik boven het diagram om een snaar te wisselen tussen:
  • Open (o)
  • Gedempt/niet gespeeld (x)
  • Geen indicatie

Vingerzetting punten aanpassen (geavanceerd gebruik)

Sommige arrangeurs en instructeurs gebruiken een meer geavanceerde vorm van een fretborddiagram dat a) meerdere soorten "puntjen" bevat en dat b) meerdere punten per snaar toestaat.

Deze techniek wordt vooral geassocieerd met de vele boeken en arrangementen die zijn gepubliceerd door Ted Greene en zijn opvolgers. (Opmerking: geen andere notatiesoftware ondersteunt momenteel deze diagramstijl.)

• Meerdere punten notatie stijl. Bij deze aanpak worden eerst de ronde stippen gespeeld. Vervolgens worden op opeenvolgende beats de noten weergegeven die door de andere punten worden vertegenwoordigd, in volgorde. Hierdoor kan een enkel diagram verschillende beats van muziek weergeven. (De gebruikelijke volgorde is: punt→X→vierkant→delta. Het gebruik echter varieert.) Hier zijn twee voorbeelden van meerdere-puntdiagrammen.

• Optionele-noot notatie stijl. Een ander gebruik van meerdere punten per snaar is dat andere symbolen optionele noten kunnen tonen in plaats van vertraagde noten. Meestal wordt een verwante akkoordstemming weergegeven, zoals een optionele extensie of een optionele akkoordvariant. Hier een voorbeeld van een optionele extensie.

Met MuseScore fretborddiagrammen kunnen deze en andere soorten meerdere symbooldiagrammen worden gemaakt. Een akkoord wordt eerst gemaakt en bewerkt met behulp van de hierboven beschreven basisstappen. Vervolgens wordt de knop meerdere punten boven het diagram gebruikt om secundaire noten toe te voegen.

1. Klik op "Meerdere punten" om te beginnen met het toevoegen van meerdere punten (d.w.z. symbolen) aan een diagram.
2. Om een andere punt aan een snaar toe te voegen, klik je boven of onder een bestaand symbool. Het volgende symbool in volgorde wordt op die positie geplaatst, b.v. als er al een punt is, verschijnt er een X.
3. Klik op om een symbool om het uit een diagram te verwijderen.
4. Om een bepaald symbool buiten de reeks in te voeren, klik je op de knop met dat symbool voordat je de punt toevoegt; bijv. om een X in te voeren op een snaar zonder huidige stippen, omdat die noot na de rest van het akkoord moet worden gespeeld, klik op de X en plaats deze zoals gewenst.

(Opmerking: ervaren gebruikers van Ted Greene-stijldiagrammen zullen merken dat verschillende secundaire functies van Ted's diagrammen nog niet worden ondersteund in MuseScore. Deze omvatten: a. het fretgetal op een hogere fret weergeven dan de eerste zichtbare fret. b. het toestaan dat de notitiesymbolen cijfers bevatten, niet alleen de vier puntstijlen die momenteel worden ondersteund. c. annotaties maken op en tussen diagrammen, zoals een bepaalde notitie omcirkelen of lijnen tekenen die notities in aangrenzende diagrammen koppelen. MuseScore biedt echter veel tools voor tekenen en annotaties die in plaats van deze technieken kunnen worden gebruikt.)

(Opmerking: omdat symbolen met meerdere noten niet gestandaardiseerd zijn, zelfs binnen de Ted Greene-gemeenschap, moeten gebruikers voorzichtig zijn om aan te geven hoe ze binnen een bepaalde partituur worden gebruikt.)

Externe links

• Hoe gebruik je fretborddiagrammen voor eigen/complexe akkoorden